Η ακμή είναι μια φλεγμονή των τριχοσμηγματογόνων μονάδων συγκεκριμένων περιοχών του σώματος (πρόσωπο και κορμός).
Κλινικά, αρχικά παρατηρείται αυξημένη λιπαρότητα του δέρματος με μαύρα ή λευκά στίγματα (ανοιχτοί και κλειστοί φαγέσωρες αντίστοιχα). Στο επόμενο στάδιο, παρατηρούνται κόκκινα σπυράκια με πύον στο κέντρο (βλατιδοφλύκταινες) και σε πιο προχωρημένο στάδιο με μεγαλύτερη φλεγμονή, εσωτερικές βλάβες που πονάνε (κύστεις ή οζίδια).
Έτσι, ανάλογα με το είδος των βλαβών που προεξάρχουν στο δέρμα, η ακμή μπορεί να χαρακτηριστεί φαγεσωρική, βλατιδοφλυκταινώδης και οζιδιοκυστική. Ανάλογα δε με τον αριθμό των βλαβών που υπάρχουν ορίζεται ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή.
Η συνηθέστερη ηλικία εμφάνισης της ακμής είναι η εφηβική ηλικία. Σε πολλές περιπτώσεις ήπιες μορφές ακμής υποχωρούν μέχρι και την ηλικία των 20 ετών. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις επίμονης ακμής που διαρκεί περισσότερα χρόνια. Επιπλέον, δεν είναι σπάνιο να εμφανιστεί ακμή για πρώτη φορά σε ενήλικες ανθρώπους που δεν είχαν καμία ένδειξη στο παρελθόν.
Πού οφείλεται η εμφάνιση της ακμής;
Πρόκειται για μια δερματοπάθεια που οφείλεται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες.
Συνήθως εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, γιατί τότε ξεκινά η παραγωγή των ανδρογόνων τα οποία ρυθμίζουν τη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων και την έκκριση του σμήγματος. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εσωτερικούς παράγοντες θεωρείται η κληρονομικότητα. Οι περισσότεροι ασθενείς με κυστική ακμή, έχουν έναν ή και τους δυο γονείς με ιστορικό σοβαρής ακμής.
Όσον αφορά τους εξωτερικούς παράγοντες, εμφάνιση ακμής μπορεί να προκαλέσουν η αυξημένη υγρασία του περιβάλλοντος, η έκθεση σε χημικές ουσίες, η χρήση ακατάλληλων καλλυντικών προϊόντων καθώς και κάποια φαρμακευτική αγωγή. Η εφαρμογή πίεσης στο δέρμα κατά τη στήριξη του προσώπου με τα χέρια ή κατά την τηλεφωνική συνομιλία, είναι πολύ σημαντικοί και συχνά μη αναγνωριζόμενοι επιβαρυντικοί παράγοντες (“μηχανική ακμή”). Μέχρι πρόσφατα, θεωρούσαμε ότι η ακμή δεν επηρεάζεται από τις τροφές. Πρόσφατες μελέτες όμως δείχνουν ότι επιβαρυντικό ρόλο έχουν οι τροφές που αυξάνουν απότομα τη γλυκόζη του αίματος, όπως τροφές που περιέχουν λευκή ζάχαρη και πολλά λιπαρά. Τότε ο οργανισμός αναγκάζεται να εκκρίνει μεγάλες ποσότητες ινσουλίνης, που κάνουν την ακμή πιο φλεγμονώδη. Κάποιες μελέτες, αναφέρουν επίσης συσχέτιση της ακμής με την κατανάλωση προϊόντων γάλακτος.
Ιδιαίτερη αναφορά, αξίζει να γίνει σε μια ειδική μορφή ακμής, που παρουσιάζει μεγάλη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Εμφανίζεται στην ενήλικη ζωή, κυρίως στις γυναίκες και ενοχοποιείται ο σύγχρονος τρόπος ζωής με το έντονο stress, τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την κακή διατροφή. Κυρίως όμως οφείλεται στη χρήση πολλών και ακατάλληλων καλλυντικών προϊόντων (“acne cosmetica”).
Τρεις είναι κυρίως οι διαταραχές που οδηγούν στην εμφάνιση της ακμής. Η υπερσμηγματόρροια, η απόφραξη των πόρων των σμηγματογόνων αδένων από κερατίνη και σαν συνέπεια αυτών ο εκσεσημασμένος πολλαπλασιασμός μικροβίων που κατοικούν στο δέρμα (κυρίως ευθύνεται το propionibacterium acnes) και η δημιουργία φλεγμονής.
Θεραπεία ακμής
Οι θεραπευτικές επιλογές εξαρτώνται από το είδος της ακμής και από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται.
Στην ήπια ακμή, μεγάλη σημασία έχει η καθαριότητα του δέρματος. Προτείνεται ο καθαρισμός του προσώπου με ένα ειδικό σαπούνι και η χρήση ενός σμηγματορρυθμιστικού δερμοκαλλυντικού και μιας φαρμακευτικής ειδικής κρέμας, που θα αποφασίσει ο δερματολόγος σας. Οι κρέμες αυτές συνήθως περιέχουν σαλικυλικό, αζελαϊκό οξύ, υπεροξείδιο του βενζολίου, αντιβιοτικά, ρετινοειδή ή συνδυασμούς.
Στη μέτρια ακμή, ο ειδικός θα προτείνει συμπληρωματική από του στόματος φαρμακευτική αγωγή με αντιβιοτικά ή αντισυλληπτικά, όταν συνυπάρχει ορμονικό πρόβλημα.
Στη βαριά μορφή ακμής, θέση έχει μια πιο ισχυρή και αποτελεσματική θεραπεία με ισοτρετινοΐνη, ένα παράγωγο της βιταμίνης Α. Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις της θεραπευτικής τα τελευταία 30 χρόνια, που έφερε επανάσταση στην αντιμετώπιση της ακμής. Το φάρμακο αυτό, αντιμετωπίζει την αιτιοπαθογένεια της ακμής (μειώνει την υπερσμηγματόρροια, αποκαθιστά τη διαταραχή της κερατινοποίησης και ελέγχει τη φλεγμονή). Η χορήγησή της απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς έχει παρενέργειες οι οποίες όμως, είναι δοσοεξαρτώμενες και σταματούν με τη μείωση της δόσης ή τη διακοπή της αγωγής. Για το λόγο αυτό, από την έναρξη της θεραπείας, είναι απαραίτητος ο μηνιαίος εργαστηριακός και κλινικός έλεγχος. Επίσης, κατά τη διάρκειά της, συστήνεται αντισυλληπτική αγωγή καθώς το φάρμακο μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες στην ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ το αλκοόλ απαγορεύεται αυστηρά.
ΠΡΟΣΟΧΗ, γιατί ενώ είναι μια πολύ ασφαλής θεραπεία όταν δίνεται υπό ιατρική παρακολούθηση, μπορεί να γίνει επικίνδυνη αν λαμβάνεται χωρίς ιατρικές εξετάσεις και παρακολούθηση από δερματολόγο.
Θεραπεία ακμής στο ιατρείο
Στη φαγεσωρική ακμή, είναι απαραίτητος ο βαθύς καθαρισμός του δέρματος και η μηχανική εξαγωγή του σμήγματος. Έτσι, απεγκλωβίζεται το παγιδευμένο σμήγμα και προλαμβάνεται η δημιουργία φλεγμονωδών βλαβών (σπυράκια με πύον). Το αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο αν ο καθαρισμός συνδυαστεί με κάποιο peeling με οξέα φρούτων (AHA).
Στη βλατιδοφλυκταινώδη ακμή, χρησιμοποιούμε συνήθως συνδυασμό peelings (AHA, BHA και TCA) τα οποία έχουν πολύ καλά αποτελέσματα, είτε σαν ιονοθεραπεία, είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.
Στην κυστική ακμή, το πρώτο στάδιο είναι ο έλεγχος της φλεγμονής. Στη συνέχεια, ο στόχος είναι η αντιμετώπιση των ουλών της ακμής. Οι αβαθείς ουλές, μπορούν να βελτιωθούν με βαθύ χημικό peeling (ΤCA). Για βαθύτερες ουλές, η πιο σύγχρονη μέθοδος θεραπείας είναι η εφαρμογή fractional Laser. Το πιο αποτελεσματικό, είναι το CO2 fractional Laser. Και στις δύο μεθόδους, προκαλείται ένα έγκαυμα (χημικό στην περίπτωση του peeling και θερμικό στο CO2 Laser), με αποτέλεσμα την καταστροφή της επιδερμίδας και την πλήρη αναγέννησή της στη συνέχεια. Επίσης, με επιτυχία μπορεί να εφαρμοστεί το microneedling, τοπικά στις ουλές.
Πρέπει να τονιστεί πως η έγκαιρη διάγνωση, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας ουλών.
Πρέπει να επισκεφτείτε άμεσα τον δερματολόγο σας, ο οποίος θα σας προτείνει την κατάλληλη αγωγή.
