Η δερματοσκόπηση, είναι μια πολύτιμη διαγνωστική τεχνική, η οποία στα χέρια του εξειδικευμένου δερματολόγου, προσφέρει σπουδαία πλεονεκτήματα στην πρώιμη διάγνωση του πρωτοπαθούς μελανώματος.
Μελάνωμα Δέρματος
Το μελάνωμα είναι μια μορφή κακοήθειας, που προέρχεται από την εξαλλαγή των μελανοκυττάρων (κύτταρα που παράγουν μελανίνη) του δέρματος. Η αυξανόμενη συχνότητα των κρουσμάτων το καθιστά ένα από τα ταχύτερα εξαπλούμενα κακοήθη νοσήματα στον άνθρωπο.
Περίπου το 30% των μελανωμάτων αναπτύσσονται σε προϋπάρχουσα μελανοκυτταρική βλάβη, ενώ 70% αναπτύσσεται σε φυσιολογικό δέρμα.
Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για ανάπτυξη μελανώματος ανήκουν άτομα με:
- Περισσότερους από 50 σπίλους
- Σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων
- Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος
- Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
- Ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων στην παιδική ή εφηβική ηλικία
- Ανοιχτό φωτότυπο δέρματος με ανοιχτόχρωμα μάτια, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, που καίγονται εύκολα στον ήλιο
Από όλους τους καρκίνους, το μελάνωμα του δέρματος προσφέρεται περισσότερο για ανίχνευση πρώιμων ιάσιμων πρωτοπαθών όγκων, προλαμβάνοντας συνεπώς, την μεταστατική νόσο. Αυτή η διαπίστωση, σε συνδυασμό με την σοβαρότητα της νόσου, που είναι δυνητικά θανατηφόρα, δημιουργεί μια αυξημένη ευθύνη: να μην παραβλέπουμε τις μελαγχρωματικές βλάβες.
Προσοχή λοιπόν σε όποια ελιά αλλάζει χρώμα, σχήμα, μέγεθος, που ματώνει ή παρουσιάζει κνησμό. Μελάνωμα επίσης, μπορεί να εμφανιστεί και σε περιοχές όπως τα πέλματα, ανάμεσα στα δάχτυλα, στα νύχια, στα γεννητικά όργανα και στο τριχωτό της κεφαλής.
Η αυτοεξέταση του δέρματος, σε τακτά χρονικά διαστήματα είναι το πρώτο βήμα πρόληψης του μελανώματος. Ο κανόνας των 5 κριτηρίων (κανόνας ABCDE) μπορεί να σας βοηθήσει να αξιολογήσετε τους σπίλους σας μόνοι σας:
- Ασυμμετρία (Asymmetry): η φυσιολογική εικόνα κάθε σπίλου είναι να είναι σχεδόν στρογγυλός και συμμετρικός ως προς τον άξονα. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αν τραβήξετε μια νοητή γραμμή στο κέντρο του σπίλου, τα δύο μισά που θα δημιουργηθούν θα είναι ίδια μεταξύ τους. Το μελάνωμα είναι ασύμμετρο.
- Όρια (Border): πως είναι το περίγραμμα. Φυσιολογικά, ο σπίλος έχει κανονικό και γεωμετρικό περίγραμμα, ενώ το μελάνωμα είναι ανομοιόμορφο με δαντελωτό περίγραμμα.
- Χρώμα (Colour): ο τυπικός σπίλος έχει ένα χρώμα (συνήθως καφέ ή κόκκινο), ενώ το μελάνωμα εμφανίζει περισσότερους από έναν χρωματισμούς (συνήθως καφέ και μαύρο), πιο σκούρους από τη φυσική απόχρωση των σπίλων ενός ατόμου.
- Διάμετρος (Diameter): το μέγεθος του σπίλου. Ένας σπίλος έχει συνήθως διάμετρο < 6 χιλιοστών, είναι δηλαδή μικρότερος από την κεφαλή μιας πινέζας. Σε περιπτώσεις που η διάμετρος του σπίλου είναι μεγαλύτερη, ή σε περιπτώσεις που αυξάνεται με το χρόνο, κρίνεται απαραίτητη η δερματοσκοπική εξέταση του σπίλου.
- Εξέλιξη (Evolution): σύμφωνα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, ελέγχουμε αν έχει αλλάξει πρόσφατα η όψη του σπίλου ή αν έχει εμφανιστεί “νέος σπίλος” που χρειάζεται διερεύνηση.
Τι είναι η δερματοσκόπηση;
Η δερματοσκόπηση είναι μια μη επεμβατική, ανώδυνη διαγνωστική τεχνική, με την οποία πραγματοποιείται παρατήρηση μορφολογικών ευρημάτων του δέρματος που δεν φαίνονται διά γυμνού οφθαλμού.
Έτσι, επιτυγχάνεται μεγέθυνση των δομών του δέρματος σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι ορατά τα μορφολογικά χαρακτηριστικά που δεν φαίνονται με τη χρήση κοινών μεγεθυντικών φακών και η ανάλυσή τους με την βοήθεια ειδικού λογισμικού προγράμματος.
Υπάρχουν δύο βασικά οπτικά συστήματα για τη δερματοσκόπηση: τα φορητά δερματοσκόπια χειρός και τα ψηφιακά δερματοσκόπια. Η ψηφιακή τεχνολογία, είναι ανώτερη και παρέχει μεγαλύτερη ευκρίνεια και λεπτομέρεια στην ανάλυση.
Στο δερματολογικό ιατρείο της κας Μηλίγκου χρησιμοποιείται το MOLEMAX I, με ψηφιακή κάμερα, που θεωρείται ένα από τα πιο προηγμένα συστήματα δερματοσκόπησης σήμερα.
Ποιες είναι οι εφαρμογές της δερματοσκόπησης;
Η δερματοσκόπηση χρησιμοποιείται κυρίως για τη διαφορική διάγνωση μεταξύ καλοηθών και κακοηθών μορφωμάτων του δέρματος.
Έχει αποδειχθεί ότι η χρήση της δερματοσκόπησης αυξάνει σημαντικά την ανίχνευση του μελανώματος σε πρώιμα στάδια καθώς και ό,τι περιορίζει σημαντικά τον αριθμό των περιττών χειρουργικών εξαιρέσεων καλοηθών όγκων του δέρματος.
Τι είναι η ψηφιακή χαρτογράφηση των σπίλων;
Πρόκειται ουσιαστικά για λήψη ψηφιακών φωτογραφιών των σπίλων (ελιών), με τη χρήση ιατρικής κάμερας.
Τα πλεονεκτήματα της χαρτογράφησης των σπίλων είναι:
- Ακριβής καταγραφή της θέσης των σπίλων
- Έγκαιρος εντοπισμός νέων σπίλων
- Τα αποτελέσματα της χαρτογράφησης, αποθηκεύονται σε αρχείο στον υπολογιστή και μπορούν να συγκριθούν σε μελλοντικές επανεξετάσεις, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για πιθανές μεταβολές των ήδη υπαρχόντων σπίλων
- Διαβάθμιση της επικινδυνότητας με ανάλυση της ψηφιακής τους εικόνας και συγκριτική αξιολόγηση στη διάρκεια της παρακολούθησής τους.
- Στις περιπτώσεις που κάποια βλάβη θεωρηθεί “ύποπτη”, συνίσταται χειρουργική αφαίρεση υπό τοπική αναισθησία και ιστολογική εξέταση
- Πρόκειται για ανώδυνη και ασφαλή διαγνωστική τεχνική, χωρίς ακτινοβολία
Η χρήση της ψηφιακής δερματοσκόπησης και χαρτογράφησης σπίλων συμβάλλει σημαντικά στην έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος και στον περιορισμό των άσκοπων χειρουργικών αφαιρέσεων καλοηθών δερματικών όγκων.
Πρέπει να τονιστεί μια απαραίτητη προϋπόθεση: ότι διενεργείται από άρτια εκπαιδευμένο και έμπειρο στην τεχνική αυτή δερματολόγο.
